Workshop Tìm kiếm và xác định vấn đề nghiên cứu: Từ đọc tài liệu đến hình thành câu hỏi nghiên cứu có ý nghĩa

Làm thế nào để tìm ra một vấn đề nghiên cứu có ý nghĩa giữa khối lượng lớn tài liệu học thuật đã công bố? Workshop “Tìm kiếm và xác định vấn đề nghiên cứu” do Trường Đại học Hoa Sen tổ chức đã hỗ trợ sinh viên tiếp cận có hệ thống quá trình hình thành vấn đề nghiên cứu, từ đọc tài liệu khoa học đến xây dựng câu hỏi nghiên cứu khả thi và có giá trị học thuật.

Từ đọc tài liệu đến hình thành câu hỏi nghiên cứu có ý nghĩa

Trong nghiên cứu khoa học, việc lựa chọn một đề tài phù hợp không chỉ quyết định chất lượng công trình, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến động lực và khả năng theo đuổi nghiên cứu lâu dài của người học. Một trong những thách thức lớn nhất đối với sinh viên và người mới bắt đầu nghiên cứu chính là: làm thế nào để tìm ra vấn đề nghiên cứu có ý nghĩa giữa một “rừng” tài liệu đã công bố?

>>>Tìm hiểu thêm: Cuộc thi Sinh viên nghiên cứu khoa học lần thứ 15

Workshop “Tìm kiếm và xác định vấn đề nghiên cứu” được tổ chức nhằm hỗ trợ người học tiếp cận có hệ thống quá trình hình thành vấn đề nghiên cứu, bắt đầu từ việc đọc tài liệu học thuật cho đến xây dựng câu hỏi nghiên cứu khả thi và có giá trị học thuật.

Nội dung workshop tập trung làm rõ khái niệm khoảng trống nghiên cứu (research gap) – những câu hỏi chưa được trả lời thỏa đáng, những mối liên hệ còn bỏ ngỏ, hoặc những bối cảnh chưa được khai thác đầy đủ trong các nghiên cứu trước. Thay vì tìm kiếm đề tài một cách cảm tính, người học được hướng dẫn cách đọc tài liệu có chiến lược, chú ý đến phần kết luận và gợi ý nghiên cứu tiếp theo, cũng như nhận diện các bài nghiên cứu nền tảng thông qua hệ thống trích dẫn.

Workshop cũng giới thiệu các kịch bản phổ biến của research gap, như sự thiếu kết nối giữa các lĩnh vực, giới hạn về thời gian, không gian nghiên cứu, hay việc tập trung quá hẹp vào một khía cạnh của vấn đề. Thông qua đó, người học có thể nhận ra rằng research gap không phải là “ý tưởng hoàn toàn mới”, mà thường xuất hiện từ việc đọc sâu, so sánh và đặt câu hỏi ngược lại với các kết quả đã có.

Bên cạnh đó, người tham gia được làm quen với các công cụ hỗ trợ tìm kiếm và trực quan hóa tài liệu, tiêu biểu như ResearchRabbit, nhằm theo dõi sự phát triển của một chủ đề nghiên cứu theo thời gian, xác định các nhánh nghiên cứu chính và phát hiện những hướng tiếp cận còn ít được kết nối.

Một phần quan trọng của workshop dành cho việc viết câu hỏi nghiên cứu. Câu hỏi nghiên cứu tốt cần xác định rõ các khái niệm cốt lõi, thể hiện mối quan hệ giữa chúng, đồng thời định hướng rõ loại dữ liệu và phương pháp nghiên cứu phù hợp. Workshop khuyến khích người học sử dụng các câu hỏi dạng “như thế nào” để làm rõ quá trình và cơ chế, thay vì chỉ dừng ở mô tả hiện tượng.

Thông qua workshop, người học không chỉ nắm được quy trình tìm kiếm và xác định vấn đề nghiên cứu, mà còn hình thành tư duy đọc – phân tích – đặt câu hỏi một cách có hệ thống. Đây là nền tảng quan trọng để phát triển các nghiên cứu có chiều sâu, có khả năng triển khai trong thực tế và đóng góp ý nghĩa cho tri thức học thuật.

Thực hiện: Huyền Đinh

Phòng Marketing – Truyền thông